Vurgu-Arasöz

CÜMLE VURGUSU

Cümlede asıl anlatılmak istenen öğe vurgulanır. Biz konuşurken, önemsediğimiz öğeyi cümlenin herhangi bir yerinde ses tonumuzu yükselterek vurgulayabiliriz. Ancak yazıda bunu yapamayacağımızdan, vurgulamak istediğimiz öğeyi yükleme yaklaştırırız. Yani cümlede yükleme en yakın öğe, en çok vurgulanan öğedir.

 “O,     beni,     hep     burada     bekler.”

Özne    Nesne     Zarf       Dolaylı       Yüklem

                        Tümleci   Tümleç

cümlesinde yükleme en yakın öğe dolaylı tümleç olduğundan, en çok vurgulanan öğe de odur.

ARASÖZ

Cümleyi söylerken söz arasına sıkıştırılan, bazen bir öğenin açıklayıcısı, bazen cümle dışı unsur olan söz veya söz öbeklerine arasöz denir. Eğer bu söz bir cümle ise “aracümle” diye de adlandırılır.

Açıklamadan da anlaşılacağı gibi arasözün iki işlevi vardır.

“O kasabayı, doğduğum yeri,  bu kitapta  tanıttım.”
      Nesne                                         Dolaylı       Yüklem

                                                        Tümleç

cümlesinde “doğduğum yeri” sözü, kasaba hakkında söylenmiştir ve kasabayı açıklamaktadır. Öyleyse bu öğe nesneyi açıklayan bir arasözdür.

Arasöz daima açıkladığı öğeden sonra gelir.

“Ahmet, siz de çok iyi bilirsiniz,  derslerine  pek  çalışmaz.”
   özne                                         Dolaylı     Zarf     Yüklem
                                                  Tümleç  Tümleci

cümlesinde “siz de çok iyi bilirsiniz” sözü cümlenin geneli üzerinde açıklama yapan, ancak herhangi bir öğeyle ilgili olmayan bir arasözdür. Cümle dışı unsur olarak kabul edilir.

Arasöz ve aracümleler iki virgül arasında ya da iki kısa çizgi arasında verilir.

“Anneme, hayatını bana adayan kadına, saygıda kusur etmem.”
 D.Tümleç                Dolaylı Tümleç                        Yüklem

“Odaya girdiğimde, neden olduğunu bilmiyorum, içim  garip bir hüzünle  doldu.”

       Zarf Tümleci                                 Özne       Zarf Tümleci     Yüklem

cümlelerinde koyu renkle gösterilen sözler de arasözdür.