YGS-LYS, Konu Anlatımı

Batı Edebiyatı ve Edebi Akımlar-2

Batı Edebiyatı ve Edebi Akımlar-2

BATI EDEBİYATI - AKIMLAR-SANATÇILAR-ESERLER
 
YUNAN EDEBİYATI
 
  Coğrafi sınırları Batı Anadolu, Ege adaları ve bugünkü  Yunanistan  olarak  belirlenebilecek  Eski  Yunan Edebiyatı, MÖ 9. yy’dan MS 2. yy’a kadar dünya ede-biyatının ilk aşamasını oluşturur.
 
 Sanatçının “akıl yoluyla güzellikler yaratma”, bu dönem edebiyatının dayandığı temel ilkedir.
 
 Yunan edebiyatında özellikle epik şiir (destan), didaktik şiir, pastoral şiir ( kır şiiri ),tragedya, komedya, fabl ( masal ), tarih, biyografya, söylevfelsefe türlerinde eserler verilmiştir.
 
 
1. DÖNEM : ( MÖ 9. ve 8. yüzyıllar )
    DESTAN ÇAĞI
Bu dönemde yetişen Homeros ( MÖ 9. yüzyıl ), Yunan edebiyatının olduğu kadar bütün dünya edebiyatlarının da en eski ve en büyük destan şairidir.
 
HOMEROS ( MÖ 9. yüzyıl ): (DESTAN)
 İLYADA, ODEYSSEİA
  İlyada, MÖ 1200civarında Yunanlılarla Troyalılar         ( Truvalılar ) arasında olduğu bilinen savaşa dairdir. Savaşın çıkış nedeni, Truva’ya gidiş ve çarpışmalar hakkındadır.
 
Homeros, bu iki destanı halk arasından derleyip kendi hayal gücüyle besleyerek düzenleyip yazmıştır. ( Bazı kaynaklar, günümüzde bilinen metnin, daha sonra, (6. yüzyılda) bir şairler kurulu tarafından halk arasından derlenip, Homer’in metnine uygun olarak yeniden yazıldığını belirtir.
 
HESİODOS ( MÖ 8. yüzyıl ): (DESTAN)
COSMOS, TANRILARIN YARATILIŞI,
 
2. DÖNEM : ( MÖ 7. ve 6. yüzyıllar )
     ARKAİK ÇAĞ
Bu dönemde özellikle lirik şiir  ve fabl türleri gelişmiştir.
ALKAİOS ( MÖ 7. yy ) : LİRİK ŞİİR
 
SAPPHO ( MÖ 7. ve 6. yy ) : İlk  Yunan  kadın şairidir. Lirik aşk şiirleri yazmıştır.
 
ANAKREON ( 6. YY ) : LİRİK ŞİİR
 
AİSOPOS ( MÖ 6. yy ) : Manzum hayvan masallarının
( FABL ) dünyadaki ilk ustası olara bilinir.
 
 
 
3. DÖNEM : ( MÖ 5. ve 4. yy )
     KLÂSİK ÇAĞ
AİSKHYLOS ( MÖ 5. yy ) : TRAGEDYA
AGEMEMNON, ZİNCİRE VURULMUŞ PROMETEUS …
 
SOPHOKLES ( MÖ 5. yy ) : TRAGEDYA
KRAL OİDİPUS, ANTİGONE, ELEKTRA…
 
EURİPİDES ( MÖ 5. YY ) : TRAGEDYA
ANDROMAKHE, HİPPOLYTOS, İPHİGENİA AULİS’TE
 
HEREDOTOS ( MÖ 5. yy )  : TARİH
 
THUKYDİDES ( MÖ 5. yy ) : TARİH
 
KSENOPHON ( MÖ 4. yy ) :  TARİH
 
DEMOSTHANES ( MÖ 4. yy ) : SÖYLEV
 
SOKRATES ( MÖ 5. yy ) : Akılcı felsefenin kurucusudur.
 
PLATON/EFLATUN ( MÖ 5.VE 4. yy) : Sokrates’in öğrencisidir. “DEVLET” adını verdiği didiktik eserinde hocası Sokrates’in düşüncelerine de yer vererek devlet ve toplum, toplum yönetimi, ruh, ölümsüzlük, bilgi teorileri gibi konuları işler. Ayrıca  KANUNLAR  adlı eseri de vardır.
 
ARİSTOTELES ( MÖ 4. yy ) : Eflatun’dan da dersler alan Aristoteles, felsefe tarihinin kurucusu sayılır.
 
4.DÖNEM : ( MÖ 3. ve 2. yy )
   İSKENDERİYE ÇAĞI
İskender’in ölümünden sonra İskenderiye bir kültür merkezi haline gelmiş, büyük kitaplıklar kurulmuş, en ünlü bilgin ve sanatçılar davet edilmiştir. Bu dönemde özellikle filoloji gelişmiştir.
 
5. DÖNEM : ( MÖ 2. yy – MS 2. yy )
YUNAN – LÂTİN ÇAĞI
Bu dönem Yunan edebiyatının gerileme dönemidir.
 
LÂTİN EDEBİYATI
 
  MÖ 2. yy’ın ortalarına doğru Yunanistan Romalıların siyasal egemenliği altına girince Lâtin Edebiyatı’nın ilk ürünleri  Yunan Edebiyatı’nın  etkisi  altında oluşmuştur. Lâtin yazarları, eserlerini Yunanlı yazarları örnek alarak oluşturmuşlardır.