YGS-LYS, Konu Anlatımı

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı-1

Milli edebiyat, 1911 yılında Selanik’te çıkan “Genç Kalemler” dergisinde Ömer Seyfettin’in “Yeni Lisan” adlı makalesinin yayımlanmasıyla başlar.
Özellikleri:
·          Arapça ve Farsça dil bilgisi kuralları ile bazı istisnalar dışında bu kurala göre yapılmış tamlamalar kullanılmamalıdır.
·          A. Ve F. ile birlikte yabancı kelimeler Türkçedeki kullanımına göre değerlendirilmeli, Türkçe telaffuzlarına göre yazılıp söylenmeli.
·          A. Ve F.kelime yerine mümkün olduğunca Türkçe kelimeler kullanılmalı ;ancak konuşma diline girip yaygınlaşmış olanlar Türkçeleşmiş sayılarak kullanılmalı.
·          Türkiye Türkçesine ve öteki Türk lehçelerinden kelime alma yoluna gidilebilir.
·          İstanbul halkının günlük konuşma dili esas alınmalı.
·          Terimler bilim ilgili olduğu için bilim dilinde kıllanılan A.ve F. terimlerin kullanımına devam edilmeli.
·          Şiirde daha çok bireysel konulara yönelen bu dönem sanatçıları, roman ve öyküde sosyal meselelere eğilmişler; milliyetçilik düşüncesi, Kurtuluş Savaşı, gibi konuları ele almışlardır. Konuların İstanbul dışına çıkarılması da bu dönemin belirgin özelliklerindendir.
·          Sade Türkçe ve hece vezninin kullanıldığı bir edebiyat akımıdır.
 
·          Milli Edebiyat Sanatçıları:
 
 
 
Mehmet Emin Yurdakul
 
 
 
 
 
 
 
Ziya Gökalp
 
 
 
 
 
 
 
Ali Canip Yöntem
 
 
 
 
 
 
 
Ömer Seyfettin
 
 
 
 
 
 
 
Mehmet Fuat Köprülü
 
 
 
 
Ahmet Hikmet Müftüoğlu
 
·          Milli Edebiyat Akımından Etkilenen Sanatçılar:
 
 
 
 
Yakup Kadri Karaosmanoğlu
 
 
 
 
 
 
 
Halide Edip Adıvar
 
 
 
 
 
 
 
Reşat Nuri Güntekin
 
 
 
 
 
 
 
Refik Halit Karay
 
 
 
 
 
 
 
Falih Rıfkı Atay
 
 
 
 
BEŞ HECECİLER
Özellikleri:
·          Şiirlerinde Anadolu’yu coşkulu bir dille anlattılar.
·          Milli Edebiyatın ölçü, biçim ve nazım şekillerini benimsemiş, o doğrultuda eserler vermişlerdir.
·          Dize kümelerinde dörtlüklere bağlı kalmayıp yeni biçimler aramışlardır.
·          İlk şiirlerinde aruzu kullanan Beş Hececiler şiire I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminde başlamışlardır.
·          Şiirde sade ve özentisiz olmayı tercih etmişler, eserlerinde konuşma dilini kullanmışlardır.
·           Gerçekçi olmak istemişler ancak hemen hepsi romantizme sürüklenmiştir.
·          Beş Hececiler:
Faruk Nafiz Çamlıbel
Enis Behiç Koryürek
Halit Fahri Ozansoy
Orhan Seyfi Orhon
Yusuf Ziya Ortaç 
GARİP AKIMI (I. YENİ)
 
·          1941’de Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet birlikte yayımladıkları Garip adlı şiir kitabının önsözünde bu akımın ilkelerini ortaya koydular.
Özellikleri:
 
·          Şiirde ölçüyü bırakıp serbest şiir yazma yoluna gittiler.
·          Uyağı şiir için gerekli olmaktan çıkardılar.
·          Her şeyi şiirin konusu haline getirdiler. Böylece şairane duygular şiirden uzaklaştırdılar.
·          Her türlü sözcüğün şiirde kullanılmasını savundular, böylece gündelik küçük sorunlar, halktan kişiler, sokak… şiire girdi.
·          Şiirde bütün güzelliğini benimsediler.
·          Şiirin düşünce ve zekadan güç alarak yaşama sevincini anlatması gerektiğini söylediler.
·          Dilin sanatlardan arındırılmış olarak doğal biçimde kullanılması gerektiğini savundular.
·          Şiirde toplumsal aksaklıkları eleştirdiler.
·          Şiirde mizaha yer verdiler.
İKİNCİ YENİ
Özellikleri:
·          Orhan Veli arkadaşlarının yalın anlatımına tepki olarak doğmuştur.
·          II. Yeni şiirimizde çok uzun soluklu olmasa, geniş bir okuyucu kitlesi bulamasa da Türk şiirine yeni boyutlar getirmiştir.
·          “şiir için şiir” anlayışıyla hareket etmişler; erdem, ahlak, toplum ve gerçek gibi konuların şiirin dışında tutulması gerektiğini savunmuşlardır.
·          Onlara göre anlamlı olmak şiir için önemli değildir.
·          II. Yeni’ye göre şiir bir öykü anlatma aracı değildir. Öteki edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalıdır. Bu yüzden konuyu ve olayı şiirden atmışlardır.
·          Eşya, görünüm ve insanı gerçeküstücülükten daha aşırı bir soyutlama ile anlatmayı amaç edinmişlerdir.
·          Onlara göre şiirde ahenk, ölçü ve uyakla değil; musiki ve anlatım zenginliği ile sağlanmalıdır.
II. Yeni Sanatçıları:
 
 
 
Sezai Karakoç
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Edip Cansever
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Turgut Uyar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İlhan Berk
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cemal Süreya
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ece Ayhan
 
 
 
 
 
20.YÜZYIL TÜRK EDEBİYATINDA BAĞIMSIZ SANATÇILAR
 
Milli Edebiyatçılarla aynı dönemde yaşadığı halde bu akıma bağlı olmayan sanatçılar şunlardır:
 
 
 
Ahmet Haşim
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hüseyin Rahmi Gürpınar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mehmet Akif Ersoy
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yahya Kemal Beyatlı
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ahmet Rasim
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Rıza Tevfik Bölükbaşı
 
 
 
 
 
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI
 
Genel Özellikleri:
·          Yazı diliyle konuşma dili arasındaki fark ortadan kalkmış, dilde sadeleşme çabaları aralıksız sürmüştür.
·          Edebiyatımız bu dönemde toplumcu bir karakter kazanmış, edebiyatta gerçekçi bir anlayış güdülmüştür.
·          Aruzun yerini hece vezni almış, şiirlerde de günlük konuşma dili kullanılmıştır.
·          Şiirin biçimce serbestleşmesi sağlanmıştır.
·          Şiir, roman, hikaye ve tiyatro gibi türler gelişmiş, bu türlerde başarılı ürünler verilmiştir.
·          İstanbul dışında da pek çok edebiyatçı yetişmiştir.
·          Öykü ve romanda toplumsal gerçekçilik egemin olmuştur.
YEDİ MEŞALECİLER
·          Beş Hececilerin gerçekçilik ve içtenlikten uzak şiirlerine tepki olarak doğmuştur.
·          Girişimlerini “canlılık, samimiyet ve sürekli yenilik” olarak özetlediler ancak  bunu gerçekleştiremediler.
·          Hece vezninden yola çıktılar, biçimde bir yenilik yapamadılar.
·          Özde ise Verlaine, Mallerme, özellikle de Baudelarie gibi Fransız ozanlarını örnek aldılar.
·          Olayları daha gerçekçi bir gözle, içten ve yeni bir ruhla anlatmak istediler.
·          Konuları olabildiğince genişletmeye çalıştılar.
·          Şiirlerinde izlenimciliğin tesiri görülür. (tablo gibi şiir)
·          Topluluk 1928’de Meşale Dergisi’nin kapanmasıyla dağıldı.
·          Yedi Meşaleciler:
 
 
 
Yaşar Nabi Nayır
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ziya Osman Saba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Vasfi Mahir Kocatürk
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kenan Hulusi Koray
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sabri Esat Siyavuşgil
 
 
 
 
 
Cevdet Kudret Solok
 
Muammer Lütfi Bahşi
TOPLUMSAL GERÇEKÇİLER
Özellikleri:
·          I. ve II. Yeni’ye tepki olarak ortaya çıkmıştır.
·          Sosyal olaylara ve toplumsal meselelere yönelmişlerdir.
·          Eserlerinde köy hayatını ve köylülerin sorunlarını ele alan bu sanatçılar yurt gerçeklerini anlatmak gerektiğini savunmuşlardır.
·          Özellikle hikaye ve roman türünde başarılı olmuşlardır.
Sanatçıları:
Ahmet Arif
 
 
 
Kemal Tahir
 
 
 
Nazım Hikmet
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Rıfat Ilgaz
 
 
 
 
 
 
Orhan Kemal